Het Joodse verleden van de Folkingestraat (I)

Groningen

Als opmaat naar 4/5 mei publiceer ik een aantal blogs in relatie met de Tweede Wereldoorlog.

De Folkingestraat is een straat in de binnenstad van Groningen.
In de 19e en 20e eeuw tot in 1942 was de straat centrum van de Jodenbuurt. In laatstgenoemd jaar werden 2.450 Joodse Groningers weggevoerd, in het jaar daarop nog eens ruim 300. Volgens de bevolkingsstatistiek telde de stad in 1941 2.850 Joodse inwoners die voldeden aan de door de bezetter gehanteerde definities om in aanmerking te komen voor deportatie. Slechts een tiental heeft de concentratiekampen overleefd.

De synagoge is gebouwd in 1906 en werd ontworpen door de gereformeerde kerkenarchitect Tjeerd Kuipers.De Groningse synagoge bood voor de Tweede Wereldoorlog plaats aan ruim 600 synagogegangers. In 1942 werd het gebouw door de bezetters gesloten en vervolgens gebruikt als opslag- en verzamelplaats voor radio’s, koper en tin. De kostbare thorarollen en liturgische voorwerpen werden verborgen in de kluis van een bankgebouw in Groningen. Slechts weinigen van de 2800 Groningse joden overleefden de oorlog. De joodse gemeente zag zich daarom genoodzaakt het gebouw in 1952 te verkopen. De synagoge werd tot 1975 een wasserij. Na deze periode van verpaupering en vervolgens enkele jaren leegstand besloot de Groningse gemeenteraad het gebouw aan te kopen en te restaureren. In 1981 werd de synagoge heringewijd door rabbijn Jacobs. Sindsdien wordt de synagoge gebruikt als ‘sjoel’ door de joodse gemeente Groningen en als culturele ruimte voor concerten, exposities, rondleidingen en educatie door de Stichting Folkingestraat Synagoge. Recent is het overgedragen aan de Stichtng Oude Groninger Kerken.
Boven de voormalige hoofdingang staat in gouden Hebreeuwse letters “gezegend bent u bij het binnenkomen en bij het naar buiten gaan”.

Het voormalige Rabbinaatshuis werd gebouwd in 1890. In de top van de gevel staan de letters NIG, Nederlands Israelisch Genootschap.

De gangmuur van de voormalige slagerij is uitgesleten door de vele paarden die door deze gang naar de slacht gingen.

gevestigd:

Hier was slager Isaac Nieweg gevestigd: een van de vele joodse slagers in deze buurt.
Nieweg en zijn gezin overleefden de oorlog door in 1940 te vluchten naar de VS. 

N.B.

Zie ook de bijdrage over de synagoge van binnen.

About klaasamulder

kunst & cultuur
This entry was posted in klaasamulderVK-2010-04 and tagged , , , , , , , , , . Bookmark the permalink.

8 Responses to Het Joodse verleden van de Folkingestraat (I)

  1. ronald says:

    Mooie foto’s.
    Zijn er onderzoeken gedaan naar waarom in Groningen een op een na hoogste percentage Joden is weggevoerd- Drenthe was het hoogst. Kwam dit door bewuste of onbewuste medewerking met de bezetter, wat was de houding van de andere Groningers ten opzichte van de Joden? Voelden zij zich meer met de Duitsers dan met de Hollanders verbonden?
    Ik vraag me dit altijd af in samenhang met de Deense houding ten tijden van de bezetting. :
    Zelfde Duitsers, zelfde wetten en regime. Daar slechts een klein deel van de Joden op transport gezet, hier bijna allen.
    Ook als je nu naar de verdediging van vrijheid van meningsuiting kijkt zie je een opmerkelijk verschil. Terwijl bijna alle Denen dit verdedigen, ook al zijn ze het bijvoorbeeld niet eens met de Mohammed cartoons, en in Nl zie je gemekker van de premier, bijna alle socialistische partijen en de doorsnee bevolking dat Wilders zijn PVV de Nederlandse economie schaadt en daarom geen recht van spreken heeft.
    Dat is dus een Joden verdwijntruc mentaliteit denk ik. Dutch courage noemen de Engelsen dat.
    (P.s. voor de meer simpele Nederlanders: -60 % minstens dus; je hoeft het niet eens te zijn met iemands politieke opvattingen en hem/ haar toch die vrijheid geven.)
    Ook met Ayaan zien we een benepen achterlijkheid met haar bewaking, die ik in verband breng met de moord op 95 % van alle Nederlandse Joden.
    Ik denk dat we een fundamenteel onderzoek naar de Nederlandse Volksaard zouden moeten doen in verband met haar houding ten opzichte van vrijheid van meningsuiting, verdediging van de democratie, het recht op een andere mening en civiel courage en standvastigheid. Zeker nu 4 mei nadert denk ik altijd weer aan de Hollandsche Volkstumligkeiten en de gevolgen voor de Joden.

  2. DeKoeleAnalyticus says:

    @Ronald:
    O, dus je geeft de Nederlanders en hun volksaard mede de schuld van de Holocaust?
    Zijn de Nederlanders en hun volksaard dan ook mede schuldig aan de “Nakba”, de verdrijving van honderduizenden Palestijnen in 1948? Nederland heeft Israel immers bijna altijd gesteund.

  3. Martin says:

    Ooit zat ik in een kroegje in Schotland. Ik wandelde de West Highland Way,
    een voettocht van Glasgow naar Fort William. Mijn tweede dag zat er op en
    ik ging wat eten en drinken. Een paar Schotten nodigde me uit aan tafel. Ze
    hadden de hele dag net voor of achter me gelopen. We stelden ons voor en
    daarna was de eerste opmerking: “Dutch, you’re frrom Holland. The countrry
    which surrrenderred al its Jewish citizens to Gerrmnany.”
    Ze hadden gelijk.
    Het betrof hier – meer dan bij de Nederlandse steun aan Israel – een fenomeen
    waar de bevolking en lagere bestuurslagen actief bij betrokken waren.
    (Gelukkig zaten de Schotten bij de vakbond die kort daarvoor de miners had
    laten vallen en had ik een weerwoord.)

  4. Rob Kruzdlo says:

    Dank recommandabel groet Rob

  5. ronald says:

    Nog een leuke wat de nederlandse volksaard betreft: van Middelkoop, minister van Defensie!!!!:
    We moeten niet naar de wapens grijpen en geen koopvaardijschepen bewapenen of bemannen met commando’s tegen de piraterij in de Somalische wateren, want dat zou alleen maar geweld oproepen bij die piraten. (Beter is het ze netjes hun islamitische belastinginning te voldoen).

  6. Floortje says:

    Mooie post Klaas. Je artikelen lezen lekker weg en zijn uiterst informatief.
    Liefs,

  7. plaas says:

    veel nederlanders steunen israel en veel joden steunen wilders, het is allemaal blijkbaar niet erg een voudig

  8. Pingback: Joodse Groningers, een mozaïek’ « Afdeling Kunst & Cultuur

Leave a comment